De ongezond harde geluidspieken rondom vliegbasis Leeuwarden, veroorzaakt door oefenvluchten van de F-35 straaljager, nemen toe. Dit blijkt uit cijfers die KRO-NCRV's Pointer in handen heeft. Toch komen er geen maximale geluidsnormen voor vliegbasis Leeuwarden, zegt het ministerie van Defensie.
Er ligt een permanent geluidsnetwerk om de vliegbasis heen met 16 meetpunten vlak naast de basis en in de omliggende dorpen. Het aantal pieken van tussen de 110 decibel en 115 decibel verdubbelde van 2020 tot 2021. Van 2021 tot 2022 nam het nog eens met 88 procent toe. In 2023 daalde het aantal pieken tot 532, maar dat kwam omdat de vliegbasis 7 maanden was gesloten. Ook in het eerste kwartaal van 2024 is er gemiddeld meerdere keren per dag 110dB of hoger gemeten, in totaal 175 keer.
Bewoners kwamen in grote getalen naar de pop-up redactie van Pointer in Leeuwarden om de geluidsoverlast van de vliegbasis aan te kaarten. Ze klagen er al jaren over, maar krijgen weinig gehoor bij Defensie. Vorig jaar vroeg de auditcommissie geluidsmeetnetwerk Leeuwarden, ondersteund door omwonenden, een huisarts en een audioloog, in een brief aan staatssecretaris Van der Maat om een begrenzing van het geluid. Ze noemden daarbij een streefgetal van 110dB, omdat dat als een ongezonde waarde gezien wordt door onder meer het RIVM. Maar de absolute grenswaarde zou 115dB moeten zijn, is te lezen in de brief, “omdat daarboven kans is op permanente gehoorschade.”
Pointer pop-up: Straaljagers in je achtertuin
Geen maximale geluidswaarde
Defensie heeft nu in een reactie laten weten dat er geen maximale geluidswaarde komt. “Vanwege de veiligheid op de grond en in de lucht is normering van het maximale vliegtuiggeluid niet mogelijk. Vliegers moeten op ieder moment de ruimte hebben om het benodigde vermogen te selecteren om deze veiligheid te waarborgen,” laat een woordvoerder weten. Wel werken ze aan optimalisatie van starts en landingen om de geluidsbelasting van de F35 voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken.
Omwonenden maken zich grote zorgen, omdat Defensie in december aankondigde meer te willen vliegen met de F-35 boven Nederland. Ook Leeuwarden wordt daarbij genoemd als locatie voor de extra vluchten, waar de geluidsoverlast en de geluidspieken dan zullen toenemen. Het kabinet moet hier in het najaar over beslissen.
De F-35 vliegt sinds eind 2019 vanaf vliegbasis Leeuwarden en produceert beduidend meer geluid dan voorganger F-16. Een startende F-35 maakt evenveel geluid als vijf F-16's bij elkaar en een landende F-35 maakt evenveel geluid als 20 F-16’s bij elkaar.
Luister voor meer over de geluidsoverlast door straaljagers ook de radio-reportage Straaljagers in je achtertuin. Of bekijk hieronder de uitzending over geluidsoverlast van straaljagers terug:
KRO-NCRV's Pointer zat in februari met een pop-up redactie in het centrum van Leeuwarden om onderzoek te doen naar kwesties die in Friesland spelen. Samen met journalisten van de Leeuwarder Courant doken we in bekende en onbekende dossiers, die door inwoners werden aangekaart in de pop-up redactie. Van vliegbasis tot diversiteit. De volgende pop-up redactie is in Tilburg, vanaf 24 april.
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?
Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.
